شپش تناسلی (به انگلیسی Pubic Lice) که به عنوان شپش عانه نیز شناخته می‌شود، حشرات ریزی هستند که روی پوست و داخل موهای اطراف اندام تناسلی زندگی می‌کنند و با تغذیه از خون انسان، باعث خارش، تحریک و گاهی التهاب می‌شوند.
بهتر است بدانید که این نوع شپش که در ناحیه اندام‌های تناسلی زندگی میکند، نوعی عفونت مقاربتی (STI) است که بلافاصله پس از برقراری رابطه جنسی با فردی که مبتلا است منتقل می‌شود.
در این مقاله از باسلامت توضیح خواهیم داد که شپش تناسلی چیست، چگونه منتقل می‌شود، چگونه تشخیص داده می‌شود، راه درمان آن چیست و از چه راه‌هایی میتوان از ابتلا به این نوع شپش جلوگیری کرد.
شپش تناسلی چیست؟
شپش تناسلی مانند شپش سر یا شپش بدن نیست، این نوع شپش که در ناحیه تناسلی قرار دارد؛ معمولاً روی موهای ناحیه تناسلی وجود دارد، اما می‌تواند به سایر نواحی دارای موهای زبر مانند زیر بغل، سینه، شکم، پاها، ابروها، مژه‌ها و ریش نیز سرایت کند. اما روی پوست سر، موهای سر و پوست صاف زندگی نمی‌کند.
شپش تناسلی یک مشکل رایج به خصوص در میان افراد فعال جنسی است. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، سالانه حدود 100 میلیون مورد عفونت شپش تناسلی در سراسر جهان وجود دارد و می‌تواند افراد را در هر سن، جنسیت، نژاد یا گرایش جنسی درگیر کند. با این حال، در جوانان و افرادی که شرکای جنسی متعددی دارند، شایع‌تر است.
با این حال این شپش عانه یک تهدید برای سلامتی نیست، اما ممکن است باعث ناراحتی، خجالت و اضطراب شود. آن‌ها همچنین می‌توانند خطر ابتلا به سایر بیماری‌های مقاربتی مانند کلامیدیا، سوزاک و HIV را با ایجاد شکاف‌هایی در پوست که بهترین راه ورود باکتری‌ها و ویروس‌ها است، افزایش دهند.
علائم شپش تناسلی چیست؟
علامت اصلی شپش تناسلی خارش شدید در ناحیه آسیب دیده به خصوص در شب است. خارش ناشی از بزاق شپش است که باعث ایجاد واکنش آلرژیک در پوست می‌شود.
بهتر است بدانید که این نوع خارش در بعضی مواقع آنقدر شدتش زیاد می‌شود که می‌تواند باعث قرمزی، تورم و زخم شود. همچنین زخم‌ها می‌توانند عفونی شوند و باعث بروز درد، چرک و تب شوند.
برای تشخیص شپش عانه، باید بدانید آن‌ها روی مو یا پوست قابل مشاهده هستند و رنگی سفید مایل به خاکستری یا قهوه‌ای دارند و اندازه بسیار کوچکی دارند که از سر سوزن نیز کوچک‌تر است.
از آن‌جایی که شپش عانه تخم گذاری میکند، تخم آن‌ها به رنگ زرد مایل به سفید یا سیاه است و به پایه ساقه‌های مو چسبیده‌اند و شبیه شوره سر هستند. لکه‌های سیاه یا آبی روی پوست یا لباس زیر نیز ناشی از مدفوع شپش است که حاوی خون هضم شده می‌باشد.
برخی از افراد مبتلا به شپش تناسلی ممکن است علائمی نداشته باشند یا علائم خفیفی داشته باشند که متوجه آن نشوند. این امر تشخیص و درمان عفونت شپش تناسلی را دشوار میکند و همچنین به راحتی به دیگران منتقل می‌شود.
شپش عانه چگونه منتقل می‌شود؟
شایع‌ترین راه ابتلا به شپش تناسلی از طریق تماس جنسی با فرد آلوده است و شامل رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی و همچنین هرگونه تماس دیگر بین اندام تناسلی و دهان، مقعد یا پوست می‌شود.
شپش تناسلی حتی در صورت عدم دخول یا انزال، تا زمانی که با مو یا پوست محل وجود شپش یا تخمک تماس داشته باشد، قابل انتقال است و می‌تواند به فرد مقابل سرایت کرده و بدین طریق افراد دیگر نیز آلوده می‌شوند.
همچنین نه فقط از طریق سکس، بلکه سپس عانه می‌تواند از طریق تماس غیر جنسی با فرد آلوده یا وسایل او منتقل شود. این شامل به اشتراک گذاشتن لباس، حوله، ملافه یا وسایل شخصی مانند شانه، برس یا تیغ می باشد.
شپش تناسلی چگونه تشخیص داده می شود؟
همانطور که در بالا گفته شد، این نوع شپش با این که خیلی ری است اما قابل مشاهده است و دارای علائم خارش و سوزش و التهاب در ناحیه زنددگی این نوع شپش می‌باشد.
تشخیص شپش تناسلی یا عانه توسط پزشک با انجام معاینات فیزیکی و ازمایش های مختلف صورت می‌گیرد. اما خودتان یا شریک زندگیتان نیز می‌توانید به صورت فیزیکی از وجود این نوع سپس با خبر شوید.
- بازرسی بصری: این شامل جستجوی شپش یا تخم مرغ روی مو یا پوست، با استفاده از ذره بین، چراغ قوه، یا شانه دندانه ظریف است.
- آزمایش میکروسکوپی: این شامل نمونه برداری از مو یا پوست از ناحیه آسیب دیده و بررسی آن در زیر میکروسکوپ است. با استفاده از این روش میتوان شپش و تخم‌ها را واضح‌تر دید و با دقت بیشتری شناسایی کرد.
- تست سرولوژیکی: این شامل گرفتن نمونه خون از فرد مبتلا و آزمایش آن برای آنتی بادی علیه شپش است. آنتی بادی ها پروتئین هایی هستند که سیستم ایمنی برای مبارزه با شپش تولید می کند. وجود آنتی بادی ها نشان می دهد که فرد در معرض شپش قرار گرفته است و ممکن است عفونت فعال یا قبلی داشته باشد.
شپش تناسلی چگونه درمان می شود؟
درمان شپش تناسلی شامل کشتن شپش و تخمک و از بین بردن علائم خارش، سوزش یا التهاب است. بسته به شدت و وسعت عفونت و ترجیح شخصی شما، درمان می‌تواند توسط خودتان در خانه یا توسط پزشک در کلینیک یا بیمارستان انجام شود.
گزینه‌های موجود برای درمان شپش تناسلی عبارتند از:
داروهای موضعی
این داروها شامل کرم، لوسیون، شامپو یا اسپری‌هایی هستند که حاوی حشره کش‌هایی مانند پرمترین، مالاتیون یا پیرترین می‌باشند که توانایی از بین بردن شپش و تخم آن‌ها را دارند.
داروهای موضعی روی ناحیه آسیب دیده اعمال می‌شوند، برای مدت زمان مشخصی باقی می‌مانند و سپس شسته می‌شوند. ممکن است لازم باشد بعد از یک یا دو هفته تکرار شوند تا اطمینان حاصل شود که تمام شپش‌ها از بین رفته اند.
بهتر است بدانید که این داروها بدون نسخه یا با نسخه در دسترس هستند و عموماً بی خطر و مؤثر هستند. با این حال، ممکن است عوارض جانبی مانند تحریک پوست، واکنش های آلرژیک یا مقاومت در برخی افراد ایجاد کنند.
داروهای خوراکی
از دیگر راه‌های درمان شپش تناسلی با استفاده از مصرف داروهای خوراکی است که شامل قرصهایی می‌شود که حاوی داروهای ضد انگلی مانند ایورمکتین هستند که شپش و تخم مرغ را از بین می‌برند.
این نوع قرص معمولاً به صورت خوراکی مصرف می شوند و باید تا زمانی که درمان به صورت کاملا موفق انجام بگیرد و تمام سپس‌ها و تخم‌های آنان را از بین ببرد مصرف آن ادامه پیدا کند.
همچنین میتوان این نوع قرص‌ها را با نسخه خریداری کرد و عموماً بی خطر و مؤثر هستند. با این حال، ممکن است در برخی افراد عوارض جانبی مانند تهوع، استفراغ، اسهال، سردرد، سرگیجه یا مشکلات کبدی ایجاد کنند.
نکاتی برای استفاده صحیح از درمان شپش تناسلی عبارتند از:
- قبل از استفاده از دارو، ناحیه آسیب دیده را بشویید و خشک کنید و از استفاده از محصولات دیگری مانند صابون، لوسیون یا عطر که ممکن است با دارو تداخل داشته باشد خودداری کنید.
- دارو را به کل ناحیه آسیب دیده و نه فقط شپش یا تخم‌های قابل مشاهده بمالید و مطمئن شوید که دارو به پوست و پایه ساقه‌های مو، جایی که شپش‌ها و تخمک‌ها چسبیده‌اند، برسد.
- دارو را برای مدت زمان مشخص و نه بیشتر یا کوتاهتر از زمان تجویز شده روی پوست بگذارید و آن را کاملا با آب گرم و یک حوله تمیز بشویید.
- درمان را پس از یک یا دو هفته یا طبق دستور پزشک تکرار کنید تا شپش‌ها یا تخم‌های باقی مانده یا تازه خارج شده را از بین ببرید و علائم آلودگی مجدد را بررسی کنید.
- نتایج و عوارض جانبی درمان را زیر نظر داشته باشید و هرگونه مشکل یا نگرانی را به ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی یا پزشک گزارش دهید.
- با رعایت این نکات، می‌توانید شانس درمان عفونت شپش تناسلی را افزایش دهید و خطرات عوارض یا واکنش‌های نامطلوب را کاهش دهید.
سخن آخر
همانطور که در این مطلب گفته شد، شپش تناسلی حشراتی ریز هستند که روی پوست و موهای اطراف اندام تناسلی زندگی می‌کنند و باعث خارش، سوزش و گاهی التهاب می‌شوند. بهتر است بدانید که شپش‌های عانه نوعی عفونت مقاربتی هستند که می‌توانند هر فردی را که با فرد مبتلا تماس جنسی داشته باشد یا لباس، حوله، ملافه یا وسایل شخصی خود را به اشتراک بگذارد، تحت تاثیر قرار دهد. با این حال وجود این نوع شپش تهدیدی برای کل زندگی نیست، اما از آن‌جایی که باعث ناراحتی افراد می‌شود ممکن است جنبه‌های مختلف سلامت روانی را نیز در بر بگیرد. بهتر است بدانید که راه‌های زیادی برای از بین بردن شپش تناسلی وجود دارد که شامل استفاده از داروهای موضعی و قرص است.
سوالات متداول
در ادامه چند پرسش و پاسخ متداول در مورد شپش تناسلی وجود دارد که به آن‌ها پاسخ می‌دهیم:
آیا می‌توانم شپش تناسلی را از حیوانات بگیرم؟
خیر، شما نمی‌توانید شپش تناسلی را از حیوانات مانند حیوانات خانگی یا دام دریافت کنید. شپش تناسلی مختص انسان است و گونه‌های دیگر را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد.
آیا می توانم شپش تناسلی را از استخر، جکوزی، توالت یا دوش بگیرم؟
خیر، شپش تناسلی از استخر، جکوزی، توالت یا دوش منتققل نمی‌شود، زیرا در آب یا روی سطوح صاف زنده نمی‌ماند.
آیا می توانم از رابطه جنسی دهانی به شپش تناسلی مبتلا شوم؟
بله، شپش تناسلی یا عانه می‌تواند از طریق رابطه جنسی دهانی و همچنین رابطه جنسی واژینال یا مقعدی یا هر تماس دیگری بین دستگاه تناسلی و دهان، مقعد یا پوست منتقل شود.
آیا می توانم با تراشیدن یا اپیلاسیون موهای ناحیه تناسلی از شر شپش تناسلی خلاص شوم؟
تراشیدن یا اپیلاسیون موهای ناحیه تناسلی می‌تواند چسبیدن و بقای شپش‌ها و تخمک‌ها را سخت‌تر کند. با این حال، ممکن است به طور کامل ریشه کن نشوند، زیرا هنوز می‌توانند در نواحی دیگر با موهای زبر مانند زیر بغل، سینه یا پاها زندگی کنند و همچنان از طریق تماس جنسی یا غیر جنسی منتقل می‌شوند.
آیا می توانم بیش از یک بار به شپش تناسلی مبتلا شوم؟
بله، شما می‌توانید بیش از یک بار به شپش تناسلی مبتلا شوید، زیرا هیچ ایمنی یا محافظتی در برابر آن‌ها وجود ندارد. بنابراین، همیشه باید رابطه جنسی ایمن داشته باشید و خود و همسرتان را از نظر علائم شپش تناسلی بررسی کنید و برای جلوگیری از ابتلا یا گسترش عفونت به طور مرتب آزمایش و درمان شوید.
آیا کاندوم از انتقال شپش عانه جلوگیری میکند؟
بله، کاندوم می‌تواند از انتقال شپش تناسلی جلوگیری کند اما از آن‌جایی که محل زندگی این نوع شپش در اطراف موهای ناحیه تناسلی است، در نتیجه می‌تواند به بدن فرد دیگر نیز منتقل شود که در این صورت، کاندوم نمی‌تواند کاری انجام دهد.
آیا شپش عانه درمان قطعی دارد؟
بله، شپش تناسلی یک بیماری قابل درمان است که با مصرف داروهای ضد شپش مانند پرمترین، مالاتیون یا ایورمکتین توسط پزشک درمان می‌شود. این داروها باید طبق دستور پزشک مصرف شوند و ممکن است عوارض جانبی داشته باشند. بنابراین، برای دریافت مشاوره و درمان مناسب، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
